Yap-işlet’in en büyük özelliği şu: Yapıp işleteceğiniz için en iyisini yapmak zorundasınız. 20 yıl boyunca bakıma harcayacağınız para bakımdan çok fazla olmamalı.
Enerji yönetimi ve enerji verimliliği doğrultusunda ne tür çalışmalar yapıldı?
Enerji yönetimini bahsettiğim gibi tamamen senaryolar oluşturarak netleştirmeye çalışıyoruz. Çünkü sistem içinde bunlar yok. Ayrıca bütün bölümler zonlamayla yapılıyor bizde. Bütün ısıtma ve soğutma zon zon yapıldı ki, açık olmayan bölümlere, kiralamadığımız bölümlere veya çalışılmayan kapalı olan bölümlerin ısıtma ve soğutmasının çalışmaması, boş yere enerji harcanmaması, havalandırma sistemiyle oynanmaması için. Mesela kapalı bölümlerimizin zonlan kesinlikle kapalıdır. Hiçbir şekilde ne elektrik veririz ne havalandırma veririz ne ısıtma-soğutma hiçbir şekilde vermiyoruz. Kiralamadığımız bölümler aynı şekilde enerji tüketmiyor. Beli bölümlerde, belli oranlar şeklinde zonlamalarla götürdük bu işi. Sadece çalışan zonlarda elektrik ve havalandırma açık tutuluyor. Ayrıca herkes kendi ofisinde istediği şekilde ısıtma-soğutma hizmetlerini de alabiliyor.
> Enerji tüketim miktarları nedir?
Tüketim değerleri konusunda günlük 90.000 kik >\vatt saat tüketimimiz vardı. Bunu 70.000 kilo\vatt/saat’e kadar düşürdük çeşitli senaryoları geliştirerek ve uygulayarak. Daha da aşağı indirmeyi düşünüyoruz ancak burada da konfordan taviz vermemeye çalışıyoruz. Iklimlendinneye dikkat ediyoruz. Mesela kışın biraz daha serin tutmaya çalışıyoruz çünkü insanlar kalın giyinebiliyorlar. Sıcak yapmıyoruz yani.
Yazın da insanların çok fazla soğuktan rahatsızlık duymaması için dereceleri belirliyoruz. Bunlara tamamıyla uymaya çalışıyoruz.
Bu senaryoların tam olarak oluşturulup, uygulamaya geçmesi yönündeki hedefiniz nedir? Bu çalışmaları ne zaman sonlandırabileceksiniz?
Yılı tamamıyla bitirmemiz, özellikle yaz sezonunu da bitirmemiz gerekiyor ki bir yalın senaryosunu çıkarabilelim. Çünkü Kasım ayında bu çalışmalara başladık. Kış dönemini geçiriyoruz, Mayıs ayanda bahar dönemini geçireceğiz. Yazın ve yazın arkasından bir üç aylık son bahar dönemimiz olacak. Bunu bitirdiğimiz zaman bizim minimum hedefimiz ilk başladığımız 90.000 kilowatt/saat günlük enerji tüketimini en az yüzde 25 oranında düşürebilmek. Elektrik konusunda koridorlarımızda vs. her yerde kontrol sensörleri var. Hareket var ise yanıyor, onun dışında tek bir lamba yanıyor.
Yürürken mesela koridorda siz ilerledikçe lambalar yanarak ilerliyor, sizin yolunuzu aydınlatıyor. Bütün koridorları bu şekilde yaptık, bu açıdan da önemli bir tasarruf sağladık. Suda da aynı şekilde bir hedefimiz var. Mesela maksimum ayarda vermiyoruz suyu.
Özellikle kontrol vanalarından normal akıp dişinizi fırçalayabileceğiniz, elinizi yıkayabileceğiniz değerlerde ayarlamaya çalışıyoruz. Çünkü çok fazla boşa akabiliyor su. Elektronik musluklar olduğu için bıraktığınızda en az 5 saniye açık kalabiliyor sular. Yıkarken de boşa gidebiliyor. Son hızla akan bir suda elinizi yıkayamıyorsunuz doğru düzgün, sıçrıyor vs. Onun için suları daha kullanılabilir derecede ayarladık ki, hem boşlukta akan su hem kullanım anında akan sudan tasarruf etmeye çalışıyoruz. Daha maksimum kullanım sağlamaya çalışıyoruz. Tabi bu konuları daha iyi hale getirebilmek için de çalışmalarımız, çözüm önerilerimiz gündeme geliyor.
Asansör ve yürüyen merdivenler konusunda ne tür sistemler mevcut?
Asansör ve yürüyen merdiven sistemleri konusunda Otis ve Schindler markalarıyla çalışıldı. Bunlar zaten dünyaca ünlü markalardır. Onların bakımları da devam ediyor. Yürüyen merdivenler tamamıyla elektronik.
Yolcu üzerindeyken ihtiyaç olduğunda çalışıyor, boşken çalışmıyor. Asansörler zaten belli katlara çalışıyor. Çalıştığı sürece elektrik harcıyor. Onların bakımları da zaten yapılıyor. Kullanılan sistemler zaten bize uzun yıllar hizmet edecek şekilde yapılandırıldı.
Çünkü yap-işlet’in en büyük özelliği şu: Yapıp işleteceğiniz için en iyisini yapmak zorundasınız. 20 yıl boyunca bakıma harcayacağınız para bakımdan çok fazla olmamalı. Onun için basit bağlamda kriterlerde gidemiyorsunuz.
20 yıllık bakım onarım masraflarını göz önünde bulundurmak zorundasınız. Mesela bizim ilk projede yerler mermerdi. Biz o mermerden granite döndük. Çünkü mermerin bakımı ve yıpranması granitten çok daha fazla.
20 yıl içinde belki iki-üç kez mermer değiştirme durumumuz olacaktı. Aynı mermeri bulamayacaktık, renkleri tutmayacaktı vs. Bunları da göz önünde bulundurarak projede o zaman değişiklik yapmıştık. Bunun gibi birçok değişiklikler yaptık. Binayı betondan çelik konstrüksiyona çevirdik mesela.
Hem daha hızlı bitirelim diye. Bu tür gelişmeler yap-işlet modelinde her zaman göz önünde bulundurulması gereken sistemler.